Woda to niezwykły żywioł, który od zawsze fascynował i inspirował ludzi. Zabawa wodą oraz proste eksperymenty z jej udziałem to świetny sposób na rozbudzenie ciekawości świata u dzieci. Pozwalają one poznać niektóre z niesamowitych właściwości tego pięknego pierwiastka. Dzięki nim mali badacze mogą odkrywać tajniki nauki przez zabawę i samodzielną aktywność. Eksperymentowanie z wodą rozwija spostrzegawczość, logiczne myślenie i kreatywność. Jest też okazją do wspólnej zabawy z rodzicami lub opiekunami.
Wprowadzenie do zabaw badawczych z wodą
Aby przeprowadzać eksperymenty z wodą, warto najpierw poznać jej podstawowe właściwości. Woda występuje w trzech stanach skupienia - ciekłym, stałym i gazowym. Ma swoją gęstość, lepkość, przezroczystość. Rozpuszcza wiele substancji i sama rozpuszcza się w niektórych. Reaguje chemicznie z różnymi związkami. Przepływa, tworzy fale i prądy. Zamarza i paruje. Te cechy wody można badać poprzez zmysły - wzrok, dotyk, słuch. Niektóre z nich wymagają prostych przyrządów - pojemników, lejków, bibuły. Przy doborze eksperymentów trzeba pamiętać o bezpieczeństwie i odpowiednim nadzorze dorosłych.
Przygotowanie do eksperymentów
Przed przystąpieniem do zabaw z wodą warto przygotować odpowiednie miejsce - łatwe do sprzątania, z dostępem do ujęcia wody. Pomogą w tym tacki, miski, ręczniki papierowe. Przydadzą się też podstawowe przybory - szklanki, łyżeczki, lejki, pojemniki, pipety, szpatułki. Dobrze mieć zapas bibuły, serwetek, patyczków, spinaczy, woreczków strunowych. Przyda się też kilka barwników spożywczych i inne bezpieczne substancje.
Bezpieczeństwo na pierwszym miejscu
Choć woda kojarzy się z zabawą, eksperymentując z nią trzeba przestrzegać zasad bezpieczeństwa. Należy zapewnić stały nadzór osoby dorosłej i nie pozostawiać dzieci samych przy wodzie. Warto też omówić zasady - nie pić wody z eksperymentów, uważać by się nie poparzyć i nie potknąć. Po zabawie trzeba posprzątać i wysuszyć podłogę.
Wybór odpowiednich eksperymentów
Eksperymenty warto dobrać do wieku i możliwości dziecka. W przypadku młodszych dzieci skupić się na prostych obserwacjach zjawisk. Starsze dzieci mogą już samodzielnie wykonywać bardziej skomplikowane próby naukowe i notować wyniki.
Proste eksperymenty z wodą dla dzieci
Nawet zupełnie małe dzieci mogą przeprowadzać podstawowe obserwacje na temat właściwości wody. Te proste, sensoryczne eksperymenty rozbudzają ciekawość świata i uczą wyciągania wniosków.
Pływanie przedmiotów
W pojemniku z wodą można badać, które przedmioty toną, a które pływają na powierzchni. Świetnie sprawdzą się np. klocki, kapsle, kamyki, piórka, monety, korki, patyczki. Dziecko uczy się klasyfikować obiekty i dostrzegać różnice w ich właściwościach fizycznych.
Mieszanie barwników
Obserwowanie mieszania kolorów to kolejna frajda. Do szklanek z wodą dodajemy po kilka kropli różnych barwników spożywczych i oglądamy powstające kolory. Z czasem dziecko nauczy się przewidywać efekty mieszania barw podstawowych.
Zamrażanie wody
Bardzo ciekawym doświadczeniem jest obserwowanie zamarzania wody. Wlewamy ją do pojemników lub foremek i wkładamy do zamrażalnika. Po jakimś czasie można podziwiać powstały lód i badać jego właściwości. To dobra okazja do rozmowy o stanach skupienia.
Zabawy z przepływem wody
Starsze dzieci mogą przeprowadzać bardziej złożone eksperymenty z przepływem wody. Pozwalają one obserwować zjawiska fizyczne zachodzące pod wpływem ciśnienia i siły grawitacji.
Strumienie i fontanny
Fajną frajdą jest budowanie ze strzykawek, butelek i lejków fontann i strumieni wody. Można badać siłę i kształt strumienia w zależności od wysokości spadku i średnicy otworu. Dobrze jest robić to na dworze lub w wannie.
Obserwowanie fal i prądów
Napełniając wodą duże pojemniki i miski, można stwarzać fale i prądy wodne za pomocą dłoni lub przedmiotów. Obserwujemy jak poruszają się jednostki pływające pod wpływem ruchu wody. Fale można też wywołać dmuchając przez słomkę.
Przenoszenie przedmiotów wodą
Ciekawym doświadczeniem jest próba przenoszenia lekkich przedmiotów za pomocą strumienia wody. Np. można zbudować prowizoryczną "rzekę" z rynien i próbować wprawić w ruch klocki czy koreczki.
Eksperymenty z gęstością i ciśnieniem
Bawiąc się wodą, starsze dzieci mogą poznawać prawa fizyki - zjawiska związane z gęstością, ciężarem, ciśnieniem i wypornością. Wymaga to już bardziej świadomego projektowania doświadczeń.
Nurkowanie i pływanie przedmiotów
Obserwując zachowanie przedmiotów zanurzonych w wodzie można badać, jak zmienia się ich "ciężar" i pływalność. Ciekawe są też eksperymenty ze zmienną gęstością wody - np. poprzez dodanie soli, cukru, oleju.
Woda pod ciśnieniem
Budowanie fontann, obserwowanie strumieni z węża ogrodowego, zabawa strzykawkami to okazja do poznania zjawiska ciśnienia wody. Można też zbadać jak głębokość zanurzenia wpływa na wypór wody.
Gęstość wody z dodatkami
Dodając do wody różne substancje i mieszając, obserwujemy jak zmienia się jej gęstość. Dobrze sprawdzą się np. olej, syrop, sól, cukier. Zabawa wypornością daje okazję do porównywania i wnioskowania.
Chemia i właściwości wody
Starsze dzieci mogą badać reakcje i właściwości chemiczne wody. Przy odrobinie pomocy dorosłych można wykonywać proste eksperymenty chemiczne z zachowaniem zasad bezpieczeństwa.
Rozpuszczanie substancji
Obserwując rozpuszczanie soli, cukru, octu w wodzie dziecko poznaje, jak powstają roztwory. Może też badać szybkość i stopień rozpuszczania różnych substancji.
Filtracja i oczyszczanie wody
Prosta filtracja wody przez bibułę, watę, piasek pokazuje zdolność tych materiałów do oczyszczania. Dziecko widzi jak z wody usuwane są zanieczyszczenia i drobiny.
Reakcje chemiczne z udziałem wody
Pod nadzorem dorosłego można obserwować np. reakcję wody z soda oczyszczoną. Zobaczyć jak dwutlenek węgla powoduje "wrzenie" i "dymienie" roztworu. Takie doświadczenie pokazuje moc wody jako reagenta.
Bezpieczeństwo zabaw z wodą
Mimo, że zabawa wodą to wspaniała frajda, należy pamiętać o kilku zasadach, by eksperymentowanie było bezpieczne dla dzieci.
Zasady bezpiecznej zabawy
Przede wszystkim konieczny jest stały nadzór dorosłego. Należy zabronić picia wody z eksperymentów i zwracać uwagę na niebezpieczeństwo poślizgnięć. Starsze dzieci trzeba pouczyć o ostrożnym obchodzeniu się z odczynnikami.
Nadzór dorosłych
Dorośli powinni asystować przy eksperymentach chemicznych i tych z użyciem ostrzych narzędzi. Warto też ograniczać ilość wody, by uniknąć rozlewów. Zabawy na dworze lub w wannie zwiększają bezpieczeństwo.
Porządkowanie po eksperymentach
Po zakończeniu zabaw cały sprzęt i pojemniki należy dokładnie umyć i wysuszyć. Dobrze też omówić z dzieckiem wnioski z przeprowadzonych eksperymentów i utrwalić zdobytą wiedzę.
Podsumowanie
Eksperymentowanie z wodą to wspaniały sposób na rozbudzenie ciekawości świata u dzieci i młodszej młodzieży. Pozwala im poznawać fizyczne i chemiczne właściwości tego niezwykłego pierwiastka poprzez samodzielną zabawę i aktywność badawczą. Warto jednak pamiętać o odpowiednim doborze eksperymentów do wieku oraz zapewnieniu nadzoru i bezpieczeństwa. Mądre łączenie zabawy z nauką pozytywnie wpływa na rozwój i daje satysfakcję zarówno dzieciom, jak i dorosłym.
Tagi
Udostępnij artykuł
